BOBINA CLASSICS

Το εργαστήρι του δρ. Καλιγκάρι ( DAS KABINETT DES DOKTOR CALIGARI ) Γερμανία ( 1919 )

CAST

Werner Krauss, Conrad Veidt, Lil Dagover, Friedrich Feher.

DIRECTOR

Robert Wiene

52' - SILENT, BLACK&WHITE

Τρόμου

Ποια ταινία είναι η πρώτη ταινία τρόμου στην ιστορία του κινηματογράφου, η πρώτη του λεγόμενου Γερμανικού εξπρεσιονισμού, η πρώτη που ακόμα ξαφνιάζει, ευχάριστα ή δυσάρεστα, με το ανατρεπτικό της τέλος, που άνοιξε το δρόμο σε ταινίες όπως το Μετρόπολις και το Νοσφεράτου; Μα φυσικά το εργαστήρι του Δρ. Καλιγκάρι! Και δεν είναι μόνο αυτό. Σε αυτή την απόλυτα υπνωτιστική και ατμοσφαιρική δημιουργία, που διαρκεί μόλις 50 λεπτά, ο σκηνοθέτης Ρόμπερτ Βάϊν καταφέρνει να βάλει τα θεμέλια ενός ολόκληρου είδους. Πρόκειται για μια ταινία ορόσημο που επηρέασε με τα  εξώκοσμα σκηνικά και τις παράξενες γωνίες λήψης της ολόκληρο το μέχρι σήμερα φάσμα του φανταστικού σινεμά, ακόμα και σκηνοθέτες όπως τον Τιμ Μπάρτον. Δεν είναι τυχαίο ότι ο πρωταγωνιστής μοιάζει με τον Ψαλιδοχέρη!

Σε μια μικρή Γερμανική επαρχιακή πόλη φτάνει ένα περιοδεύoν τσίρκο. Μία από τις ατραξιόν του τσίρκου είναι και ο μέγας υπνωτιστής Καλιγκάρι. Όταν όμως αρχίζουν παράξενα γεγονότα και δολοφονίες να συμβαίνουν στην μικρή αυτή πόλη, ο ήρωας μας, ο Φράνσις, θα υποπτευθεί τον μυστηριώδη υπνωτιστή και θα το αναφέρει στην αστυνομία όπου και θα τον αγνοήσουν. Συνεχίζοντας μόνος του την έρευνα εξαιτίας της δολοφονίας ενός φίλου του, θα ανακαλύψει ότι ο Καλιγκάρι δεν δρα ο ίδιος αλλά έχει έναν νεαρό που τον χρησιμοποιεί σαν υποχείριο του και κάτω από την επήρεια  της ύπνωσης διαπράττει τους φόνους. Αυτό είναι όμως μόνο η αρχή, καθώς τα πράγματα θα πάρουν μια νέα συναρπαστική τροπή.

Οι κριτικοί της εποχής αλλά και το αρτ κοινό είδαν την ελευθερία στην έκφραση, στα παράξενα ζωγραφισμένα ντεκόρ και στην συναρπαστική προοπτική των κτιρίων και των αντικειμένων. Το κοινό μαγεύτηκε από την ιστορία που οι δύο συγγραφείς της αποφάσισαν να την πάνε προς την πλευρά του τρόμου και του παράδοξου, έτσι ώστε να μπορέσουν να δώσουν στα σχήματα και τα πρόσωπα κάτι μαγικό. Όλες οι πασίγνωστες ταινίες τρόμου της δεκαετίας του '30 ( Φρανκενστάϊν, Δράκουλας, Αόρατος άνθρωπος, κ.α.) καθώς και τα φιλμ νουάρ της δεκαετίας του '40, χρησιμοποίησαν τον φωτισμό και το παιχνίδι των σκιών. Υπήρξαν άλλωστε πολλοί σκηνοθέτες που πήγαν στο Χόλιγουντ από την Γερμανία και ήταν σαφώς επηρεασμένοι. Υπάρχει και μια κοινωνική προέκταση της ταινίας από τον Ζίγκφριντ Κρακάουερ στο βιβλίο του ''Από τον Καλιγκάρι στον Χίτλερ'', όπου ισχυρίζεται ότι το φιλμ μπορεί να θεωρηθεί σαν μια πολιτική αλληγορία της κοινωνικής συμπεριφοράς των ανθρώπων της Γερμανίας πριν τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Θεωρεί ότι ο Καλιγκάρι αντιπροσωπεύει μια τυραννική φιγούρα που φέρνει το κοινωνικό χάος και τον τρόμο.

Η ερμηνεία όλου του καστ είναι πολύ καλή, χωρίς να ξεφεύγει βέβαια από το καθιερωμένο τρόπο παιξίματος και θεατρικότητας του βωβού κινηματογράφου, δίνοντας όμως μια πλαστικότητα και μια ονειρική ποιότητα στις εκφράσεις που δεν ενοχλεί. Η σκηνοθεσία είναι στυλιζαρισμένη με την κάμερα στο κέντρο, ακίνητη  να παρακολουθεί τα δρώμενα καθώς οι ηθοποιοί κινούν την δράση. Τα ντεκόρ, το μακιγιάζ, η καλλιτεχνική διεύθυνση είναι κάτι το πρωτόγνωρο για εκείνη την εποχή και ακόμα και τώρα προκαλούν αίσθηση με την καινοτομία τους. Σε μερικές περιπτώσεις ακουμπάνε και τον σουρεαλισμό. Όπως για παράδειγμα τα πολύ ψηλά σκαμνιά που ανεβαίνουν κάποιοι επίσημοι για να μιλήσουν! Υπάρχει μόνο ένα μικρό ψεγάδι και έχει να κάνει με μια απλοϊκότητα που μερικές φορές χαρακτηρίζει τις κινήσεις και τα κίνητρα των ηρώων, αλλά είναι αμελητέα.

Σε μια οικιακή προβολή με αποκατεστημένη ψηφιακά εικόνα, το Εργαστήρι του δρ. Καλιγκάρι γίνεται μια συναρπαστική μικρή εκπληξη. Διαρκεί όσο ένα επεισόδιο μιας σειράς και μας αποζημιώνει στο έπακρο. Μην το φοβάστε καθόλου, μπείτε μέσα στον γκόθικ κόσμο του.

Αυτά είχα να πω και τώρα τα προβλεπόμενα :

ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ : *****για την ιστορική και καλλιτεχνική της αξία.

 **** για την θέαση της 

ΘΑ ΤΗΝ ΞΑΝΑΒΛΕΠΑΤΕ; : Είναι πάντα ενδιαφέρουσα και επίκαιρη.

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΚΟΙΝΟ : Ταγμένοι σινεφίλ, άνθρωποι κάθε ηλικίας που ενδιαφέρονται για κάτι διαφορετικό, άτομα με καλλιτεχνικές αναζητήσεις. ( Καλά, έσκισα λέμε!!!!!! )

">